Ostre zapalenie trzustki (w skrócie OZT) zaliczane jest do ostrych chorób jamy brzusznej, które potencjalnie stanowią zagrożenie życia i wymagają hospitalizacji. Natychmiastowe przewiezienie do szpitala na ogół stanowi konieczność z powodu szybko nasilających się dolegliwości.

OZT przebiega gwałtownie. Objawia się silnym, stałym bólem w nadbrzuszu, który promieniuje aż do pleców. Charakterystyczne są nagłe intensywne napady bólu, który może nie ustępować nawet przez kilka dni (np. gdy spowodowany jest zatkaniem przewodu trzustkowego przez złogi powstające w kamicy nerkowej). Ulgę przynosi siedzenie w pozycji pochylonej do przodu, dolegliwości nasila natomiast kaszel, głębokie oddychanie i zmiana pozycji ciała. Ostre zapalenie trzustki może przerodzić się w formę przewlekłą.

Rozpoznanie

W badaniu laboratoryjnym krwi i moczu zauważa się podwyższony poziom enzymów trzustkowych. Rozległość zmian ocenia ultrasonografia i tomografia komputerowa.

Przyczyny

wśród przyczyn choroby najczęściej wymienia się:

• Przedawkowanie alkoholu
• Choroby układu żółciowego np. kamica żółciowa, podczas której powstające złogi zatykają przewód trzustkowy,
• Uraz jamy brzusznej
• Zabieg chirurgiczny w obrębie jamy brzusznej
• Zatrucie toksynami

Warto wspomnieć, że większość przypadków zachorowań na ostre zapalenie trzustki spowodowana jest przedawkowaniem alkoholu (ok. 50% przypadków) oraz chorobami układu żółciowego.

Objawy

Objawy zaburzenia funkcjonowania trzustki mogą być niejednoznaczne, jednak w razie wystąpienia któregoś z niżej wymienionych symptomów, warto zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, a następnie do specjalisty gastrologa.

• Przeszywający nagły ból w nadbrzuszu – na ogół promieniuje od pępka do pleców. Ból nie ustępuje nawet po zastosowaniu środków przeciwbólowych
• Nudności i nawracające, skąpe wymioty
• Wstrzymanie oddawania stolca
• Zatrzymanie gazów
• Tkliwość brzucha
• Silne wzdęcia po obfitym posiłku
• Przyspieszenie akcji serca
• Nadmierne pocenie się
• Spadek ciśnienia tętniczego krwi
• Osłabienie
• Ostra niewydolność nerek,
• Gorączka – czasami temperatura przekracza 39 st. C, gorączce towarzyszą nieraz dreszcze

Leczenie

Każdy przypadek OZT wymaga hospitalizacji. Leczenie polega na zastosowaniu farmakoterapii, czasami konieczna jest też operacja. W szpitalu podawane są leki przeciwbólowe oraz hamujące wydzielanie soku trzustkowego. Często zalecana jest głodówka i leczenie dojelitowe. Do rzadziej stosowanych metod leczenia należą: odsysanie treści żołądkowej, oczyszczanie jamy otrzewne ze szkodliwych wydzielin poprzez dializę płynu otrzewnowego.

Do powikłań towarzyszących OZT należą: ropne zapalenie trzustki, niewydolność wielonarządowa, martwica, zaburzenia krzepnięcia, wahania poziomu cukru.