Rak trzustki to nowotwór złośliwy, najczęściej diagnozowany w zaawansowanym stadium. Jego rozwojowi sprzyja nieprawidłowa dieta obfitująca w białko i tłuszcze, cukrzyca oraz palenie papierosów. Na ogół chorobę rozpoznaje się u osób po 60. r. życia. Ze względu na późną diagnozę jest to nowotwór trudny do leczenia.

Ze względu na lokalizację nowotworu wyróżniamy:

• Raka głowy trzustki - najczęściej występująca odmiana nowotworu trzustki (ok. 70% przypadków)
• Raka trzonu trzustki oraz raka ogona trzustki - guzy zlokalizowane w ogonie lub trzonie trzustki są trudne do zdiagnozowania podczas badań laboratoryjnych i USG co wpływa na słabe rokowania dolegliwości
• Raka całego gruczołu

Przyczyny

Rak trzustki częściej dotyka mężczyzn i częściej występuje w populacji czarnej. Wśród przyczyn wymienia się:

• Palenie tytoniu – udowodniono, że nowotwór trzustki występuje 3 razy częściej u osób palących
• Wrodzone zapalenie trzustki – przyczyna genetyczna
• Cukrzyca
• Otyłość
• Dieta wysokotłuszczowa, bogata w produkty mięsne
• Narażenie na wpływ szkodliwych substancji takich jak: benzydyna czy pestycydy
• Wiele lat chorowania na przewlekłe zapalenie trzustki – badania pokazują, że rak trzustki dotyka 4% osób które chorują na PZT przez ok. 20 lat

Objawy

Rak trzustki przez długi czas nie daje żadnych objawów, a kiedy zostaje zdiagnozowany jest już w bardzo zaawansowanym stadium. Dolegliwości, jakie towarzyszą temu nowotworowi przypominają poniekąd objawy stanu zapalnego trzustki, a są to:

• Żółtaczka
• Cukrzyca
• Tępy ból brzucha nasilający się w pozycji leżącej
• Nudności i wymioty
• Utrata łaknienia
• Biegunki lub zaparcia
• Utrata masy ciała (o ok. 10%)
• Wędrujące zakrzepowe zapalenie żył
• Wodobrzusze
• Rzadko: guz wyczuwalny w okolicach pępka

Leczenie

Rak trzustki leczony jest operacyjnie i paliatywnie. Wykonana może zostać operacja resekcyjna polegająca na częściowym lub całkowitym usunięciu narządu oraz węzłów chłonnych.

• Całkowita resekcja narządu (totalna pankreatektomia) - metoda stosowana w nowotworach głowy i trzonu trzustki lub w nowotworze wieloogniskowym
• Operacja Whipple'a (częściowa pankreatoduodenektomia) - polegająca na wycięciu głowy trzustki wraz z przylegającym odcinkiem dwunastnicy
• Dystalna pankreatektomia (dystalna resekcja trzustki) - wycięcie trzonu i ogona trzustki wraz ze śledzioną

Inną formą leczenia nowotworów trzustki jest leczenie wspomagające w postaci chemio lub radioterapii. W chemioterapii podawany jest najczęściej fluorouracyl, a radioterapię stosuje się zewnętrznie lub śródoperacyjnie.

W przypadku raka trzustki jedynie leczenie chirurgiczne daje szansę na wyzdrowienie. Operacja ta jednocześnie jest bardzo skomplikowana i związana z dużym ryzykiem powikłań już we wczesnym okresie pooperacyjnym, dlatego tak ważne jest wykonanie zabiegu w ośrodku posiadającym doświadczonych specjalistów.